Tradycje świąteczne w Śląskim

Beskidzki Karnawał w ramach Bożego Narodzenia w Beskidach, fot. Lucjusz Cykarski

Święta Bożego Narodzenia od wieków inspirują rozmaite dziedziny naszego życia, w tym głównie religię, kulturę i sztukę. Odmienna, w wielu regionach świata, tradycja świąteczna, związana jest z szeroko pojętym dziedzictwem kulturowym. Znane jest powiedzenie: co kraj, to obyczaj, i tak w rzeczywistości jest!
W Polsce, obchodzone od wieków Święta Bożego Narodzenia, wyróżnia bogactwo kultury, zwyczajów i obrzędów. Zwłaszcza w województwie śląskim, możemy doświadczyć tej różnorodności. Inne zwyczaje obserwujemy w centralnej jego części, a już zupełnie odmienne w południowej czy północnej. Tak więc, zachęcamy Was do odkrywania i udziału w wydarzeniach kulturalnych okresu świątecznego naszego regionu!

Metropolia

Dla ciekawych obrzędów tradycyjnej śląskiej wigilii, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” 14 grudnia co roku przygotowuje „Śląsko Wilijo” . W jej ramach odwiedzający Muzeum znajdą prezentację tradycji bożonarodzeniowych na Górnym Śląsku - warsztaty tradycyjnych ozdób świątecznych, wystawę choinek i stroików, ozdabianie chałup i kościoła, degustację potraw świątecznych oraz jarmark rękodzieła i występy kolędników. Atrakcją dla najmłodszych będzie żywa szopka.

Śląsko Wilijo, fot. arch Muzuem GPE

 Śląsko Wilijo, fot. arch Muzuem GPE

16 grudnia zapraszamy Was również do Teatru Rozrywki w Chorzowie na „Na Gody. Kolędy i Pastorałki w Teatrze Rozrywki”. Wydarzenie to odkryje przed nami różnice w obchodzeniu Świąt Bożego Narodzenia na terenie Górnego Śląska. Dowiemy się, co pozostało z dawnych obrzędów i obyczajów, gdzie były i gdzie nadal są różnice w zwyczajach świątecznych np. pomiędzy regionami Beskidów, a Ziemią Pszczyńską. Całości towarzyszyć będzie wieczór kolęd i pastorałek.
W centrum Katowic od 3-23 grudnia, zapraszamy na Jarmark Bożonarodzeniowy, na którym nie zabraknie świątecznych smakołyków, ozdób i upominków. 6-7 grudnia, na rynku zabytkowej dzielnicy Katowic – Nikiszowcu, przywita nas „Jarmark na Nikiszu”, gdzie czekać będą rozstawione stragany z rękodziełem i regionalnymi kulinariami. Na nikiszowieckim jarmarku zasmakujemy w świątecznych wypiekach kultowej cukierni Cafe Byfyj. Będą też suto zastawione stoiska ze śląskim jadłem, tj. karminadle, krupnioki, żymloki, grochówka, żurek czy chleb ze smalcem. Spotkamy się tu także ze św. Mikołajem i jego świtą, zobaczymy projekcję filmów i występy artystów. Na najmłodszych czekać będzie karuzela wiedeńska i pociąg Świętego Mikołaja, a miłośników historii zapraszamy w sobotę i niedzielę (godz. 14:00) na wycieczkę z przewodnikiem! Inną atrakcją w Katowicach, w dniach 13-14 grudnia, będzie Gwiazdkowy Eko Jarmark. W świątecznie zaaranżowanych murach historycznej Fabryki Porcelany będzie można zakupić regionalne, tradycyjne i zdrowe produkty na świąteczny stół, a także pomysłowe upominki dla najbliższych. Podczas imprezy zachęcamy Was do uczestnictwa w warsztatach rękodzieła, ubierania choinki i pakowania prezentów, w degustacjach kulinarnych, a to wszystko przy akompaniamencie kolęd i pastorałek wykonywanych na żywo!

Jarmark Jarmark Bożonarodzeniowy, fot. arch UMK

Na świąteczne imprezy natrafimy też w Dąbrowie Górniczej, gdzie w dniach 17-23 grudnia odbędzie się Dąbrowski Kiermasz Świąteczny z warsztatami rzeźbienia w lodzie, oraz w Gliwicach – Gliwicki Jarmark Bożonarodzeniowy z Mikołajowym Rynkiem (6-7 grudnia) pokazami tańca, świątecznymi konkursami i zabawami. W ramach Gliwickiego Jarmarku, Rynek Zimowych Eksperymentów (13-14 grudnia) zaprezentuje pokazy i warsztaty o tematyce zimy i związanych z nią zjawisk, a Smakowity Rynek (20-21 grudnia) zadziwi pokazami rzeźby w lodzie i kulinarnymi zajęciami. Uwieńczeniem jarmarku w Gliwicach, będzie Orszak Trzech Króli (6 stycznia).

Ziemia Pszczyńska i Subregion Zachodni

Na tradycyjny Jarmark Bożonarodzeniowy zaprasza także Pszczyna. Od 6-24 grudnia na pszczyńskim rynku zagoszczą świąteczne stoiska, odbywać się będą koncerty, a w pierwszy dzień jarmarku będziemy świadkami „Budzenia św. Mikołaja” oraz spotkania imienników tego świętego. Podobnie i w Pszowie, gdzie 6 grudnia czekać na nas będzie Święty Mikołaj, a w dniach 13-14 Świąteczny Jarmark Pszowskiego Koła Frywolitki. W Raciborzu, od 1-31 grudnia, trwać będzie Jarmark Bożonarodzeniowy z licznymi wydarzeniami - Świątecznym Kiermaszem Rękodzieła i Wyrobów Regionalnych (biżuteria, ręcznie robione zabawki i ozdoby choinkowe, galanteria skórzana, szkatułki oraz smakowite wyroby kulinarne), Wielkim Gotowaniem połączonym z degustacją potraw świątecznych, Mikołajem ze Strażakami (6 grudnia) czy kinem zimowym w namiocie sferycznym. W pobliskim Rybniku, od 6 do 24 grudnia, zachęcamy do udziału w Rybnickim Bożym Narodzeniu i Kolędowaniu. Na rybnickim rynku zagości Jarmark Bożonarodzeniowy, a od 13 grudnia stanie żywa szopka z żywymi zwierzętami i postaciami! Nieco inne atrakcje, w bajkowej scenerii, przygotowało Miasteczko Westernowe Twin Pigs w Żorach. Tu 6 grudnia zobaczymy św. Mikołaja na Dzikim Zachodzie, a na wspólne gry i zabawy, zaprasza czynna do 28 grudnia Fabryka Zabawek Świętego Mikołaja.

Śląsk Cieszyński i Beskidy

Jak w sercu Górnego Śląska, tak i w górach tradycja obchodów Bożego Narodzenia jest wciąż żywa i barwna! W wielu górskich miejscowościach odbywają się tradycyjne imprezy świąteczne. W Cieszynie, 6 grudnia Mikołajkowe Popołudnie, poprzedzi Artystyczny Kiermasz Mikołajkowy (5-7 grudnia). Przed samymi świętami (19-21 grudnia), zachęcamy Was do odwiedzenia Artystycznego Kiermaszu Świątecznego, na którym zobaczymy pokazy twórców ludowych, zasmakujemy w ciastach świątecznych, a może i zakupimy ręcznie wykonany upominek? Ponadto w Cieszynie odbędzie się nietypowe spotkanie (16 grudnia) z pracownikiem Obserwatorium Astronomicznego „Gwiazda Betlejemska”, a na Wzgórzu Zamkowym będzie miał miejsce cykl spotkań „Zaprojektuj Święta”, na których będzie można zmierzyć się z samym sobą w pieczeniu cieszyńskich ciasteczek, szyciu karpia czy tworzeniu ozdób świątecznych i robieniu na drutach.
12 grudnia, w uzdrowiskowej miejscowości Ustroń, odbędzie się Regionalny Konkurs Wyrobów Kulinarnych połączony z degustacją potraw, a od 13-14 – Jarmark Bożonarodzeniowy. W tym samym terminie (13-14), w pobliskiej Wiśle, będzie miał miejsce Jarmark Świąteczny, któremu towarzyszyć będzie Kiermasz Rękodzieła i Koncerty zespołów regionalnych.

Jarmark Świąteczny i Kiermasz Rękodzieła w Wiśle, fot. arch. Wiślańskie Centrum Kultury

Jarmark Świąteczny i Kiermasz Rękodzieła w Wiśle, fot. arch. Wiślańskie Centrum Kultury

Tymczasem w malowniczo położonej górskiej miejscowości Istebna, od 3 grudnia, można oglądać Autorską Wystawę Koronek Koniakowskich Marioli Wojtas, a od 7., wystawę „Mikołaje” poświęconą obrzędowi Mikołajów- stroje, wierzenia i znaczenie obrzędu (www.istebna.eu). Zaś w Bielsku-Białej w dniach 20-21 grudnia zachęcamy do udziału w „Świętach na Starówce”, gdzie pośród licznych występów muzycznych zespołów, będzie można zakosztować iście świątecznej atmosfery rozkoszując się smakami tradycyjnie przygotowanych napojów i potraw, zakupić ręcznie robione ozdoby choinkowe i upominki.

Jednym z najciekawszych wydarzeń w województwie śląskim, jest organizowane od lat na Żywiecczyźnie, w miesiącach grudniu i styczniu, Boże Narodzenie w Beskidach, które prezentuje cykl wydarzeń: jasełek obrzędów kolędniczych, konkursów (literackich, plastycznych), warsztatów folklorystycznych, prezentacji zespołów ludowych i degustacji dań kuchni regionalnej. Jego zwieńczeniem jest barwny Beskidzki Karnawał.
Jedną z typowych, tradycyjnych imprez okresu Bożego Narodzenia jest, organizowany zarówno w Żywcu jak i w Milówce, Przegląd Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych „Żywieckie Gody”. Jest to najstarszy i największy konkurs grup kolędniczych z terenu Beskidu Żywieckiego i Beskidu Śląskiego.

Gody Żywieckie, fot. Lucjusz Cykarski

Gody Żywieckie, fot. Lucjusz Cykarski

Kolejną propozycją, jest zaproszenie Was do udziału w nietypowej pasterce góralskiej, która co roku odbywa się w Żabnicy. Przy współudziale muzyków z Beskidu Żywieckiego i Śląskiego, w kościele parafialnym o północy w wigilię, rozbrzmiewają dźwięki kolęd i pastorałek rozpoczynając góralską pasterkę!

Jura

Także i w północnej części województwa śląskiego organizowanych jest wiele imprez o tematyce świątecznej. Największa z nich – w Częstochowie na Alejach NMP – to Targi Bożonarodzeniowe „Gwiazdkowa Aleja”, od lat cieszące się wielkim zainteresowaniem. Świąteczne targi o tematyce Bożego Narodzenia, zachęcają odwiedzających do zakupu produktów, kulinariów, upominków oraz do uczestniczenia w występach artystycznych, animacjach, degustacjach oraz pokazach kulinarnych. Na stoiskach wystawców będzie można zakupić produkty świąteczne i regionalne oferowane przez wystawców z Polski, Węgier, Ukrainy i Litwy.

Targi Bożonarodzeniowe „Gwiazdkowa Aleja”, fot. arch. CZOT

Targi Bożonarodzeniowe „Gwiazdkowa Aleja”, fot. arch. CZOT

Targi Bożonarodzeniowe „Gwiazdkowa Aleja”, fot. arch. CZOT

W sercu jury – Janowie, proponujemy Wam 14 grudnia Kiermasz Świąteczny, na którym pokolędujemy i zakupimy ręczne wykonane ozdoby świąteczne.

Mamy nadzieję, że podczas tego ogromu imprez znajdziecie coś dla siebie. Zatem życzymy Wam niezapomnianych przeżyć i Wesołych Świąt!