10 marca br. na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wpisano kolejne dwa produkty z województwa śląskiego. Są nimi: chuda jewa oraz kwaki/brukiew/karpiel z Podbeskidzia. Łącznie z naszego regionu wpisanych jest 113 produktów. Kolejne wnioski czekają na wpis. Chuda jewa to tradycyjna zupa przygotowywana na Śląsku Cieszyńskim. Jest to polewka na kwaśnym mleku lub maślance podawana z ziemniakami lub z chlebem.
Zofia Szromba-Rysowa w publikacji „Pożywienie ludności wiejskiej na Śląsku" (1978 r., str. 71) wskazuje źródło pochodzenia nazwy potrawy: „Dodać należy, że inwencja kulinarna ludności wiejskiej szła w kierunku łączenia mało urozmaiconych produktów oraz w nadawaniu potrawom często określeń ironicznych, jak na przykład chuda jewa".
Brukiew - krzyżówkę rzepy i kapusty - hodowano od niepamiętnych czasów i zajmowała ona ważne miejsce w pożywieniu. Warzywo bogate jest w witaminę C. Brukiew zawiera olejki eteryczne i glukozydy nadające potrawom swoisty smak i aromat, jest ponadto bogate w cenne pierwiastki śladowe. Glukozyd nadaje warzywu specyficzny gorzkawy posmak i jest silną substancją bakteriobójczą. Ważną zaletą jest jego kulinarna uniwersalność i łatwość obróbki - można je gotować normalnie i na parze, dodawać do zup; nadaje się na puree, na surówki i na marynaty.
Kwaki/karpiel (regionalne nazewnictwo) to warzywo uprawiane w niewielkich gospodarstwach rolnych na Podbeskidziu tj. Żywiecczyźnie, Śląsku Cieszyńskim i w okolicach Bielska-Białej. Brukiew jeszcze do końca II wojny światowej uzupełniała braki ziemniaków w pożywieniu ludności zamieszkujących tych tereny.
Bulwy brukwi, tak jak ziemniaków, marchwi, buraków, pasternaku, były łatwe do przechowywania przez okres zimy. Z tego gotowanego warzywa przygotowywano potrawę, którą zagęszczano mąką lub podawano brukiew z ziemniakami.
Najprostszy przepis na przygotowanie warzywa:
„Brukiew opłukać, obrać i pokroić w kostkę podobnie jak marchewkę. Pokrojoną brukiew zalać wrzącą wodą, tak aby była lekko przykryta, dodać sól do smaku i łyżeczkę cukru. Gotować pod przykryciem do miękkości. Po ugotowaniu i częściowym odparowaniu wody zagęścić zasmażką ze smalcu i mąki, ponownie zagotować, ciągle mieszając, zdjąć z ognia i dodać surowe masło. Podawać na ciepło jako dodatek do mięs".
Prawo do umieszczania na Liście Produktów Tradycyjnych mają potrawy charakteryzujące się tradycyjną, przynajmniej 25-letnią metodą wytwarzania, i których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji. Wejście na listę Ministerstwa Rolnictwa jest potwierdzeniem wysokiej jakości wyrobu pochodzącego z konkretnego regionu i charakteryzującego się tradycyjną metodą produkcji. Projekt ma na celu promocję produktów tradycyjnych oraz przyczynia się do zachowania dziedzictwa kulturowego wsi oraz wzrostu ich atrakcyjności turystycznej. Także Samorząd Województwa Śląskiego wspiera producentów wytwarzających według tradycyjnych receptur. Służy temu m.in. Jarmark Produktów Tradycyjnych, podczas którego odbywa się finał wojewódzki konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo". Prezentuje on mieszkańcom województwa tradycyjne jadło, a jednocześnie uświadamia, jakie są możliwości rozwijania produkcji tradycyjnej żywności.
Województwo śląskie jest liderem w liczbie produktów wprowadzonych na listę. Jako pierwszy region w kraju wprowadziło 100 produktów, a teraz ponownie wraca na pierwsze miejsce (ex equo z województwem pomorskim). Oba regiony maja wpisane po 113 produktów.
źródło: www.slaskie.pl
