Wygląd:

Ciasteczka w zależności od przyłożonej formy i pomysłowości gospodyni mają różne kształty; podobne do ciasteczek z ciasta kruchego; w przekroju jednolite (nie mają warstw), ale chropowate, góra ciasteczek jest lekko zarumieniona, również chropowata

Kształt:

Najczęściej wyrabiany kształt ciasteczek to kształt gwiazdki w przekroju

Wielkość:

Pasek długości 4 cm, szerokości 3 cm

Konsystencja:

Konsystencja ciastka kruchego, chropowata, ale jednolita, bez zaznaczonych warstw

Smak i zapach:

Zapach cukru waniliowego lub migdałów

Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :

Ciasteczka zrumienione na kolor złoty, w przekroju żółto-beżowe

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:

         Mieszkańcy Ustronia pamiętają, że ciasteczka ze szpyrek były wypiekane jeszcze przed II wojną światową, jednak z literatury wynika, że na terenie Śląska Cieszyńskiego wypiekano je wcześniej, tzn. na przełomie XIX i XX wieku. Ciasteczka ze szpyrek były jedną z wielu potraw wigilijnych. Po świniobiciu przed świętami Bożego Narodzenia ze słoniny robiono smalec. Smalec dłużej pozostawał świeży, jeśli był czysty, czyli bez szpyrek. Stąd też wzięła się konieczność przecedzania stopionej słoniny przez durszlak. Na durszlaku pozostawało to, co było w pewnym sensie niedobre, a czysty smalec przelewano do 10-litrowej kamionki, w której mógł być przechowywany nawet przez pół roku. Aby nic się nie zmarnowało, mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego – głównie terenów Wisły i Ustronia – zaczęli wypiekać ciastka ze szpyrek.

       Literatura, w której znaleźć można informacje na temat pochodzenia i historii ciasteczek ze szpyrek, to m,in.: Potrawy Regionalne Wisły i Śląska Cieszyńskiego (wyd. przez Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich im. Władysława Reymonta w Wiśle, Wisła 1996, red.: Maria Maciejczak-Madej, Anastazja Sidzina, Emilia Kłapsia), Tradycje Kulinarne Cieszyna (wyd. przez Biuro Promocji i Informacji UM w Cieszynie, Cieszyn 2004) oraz Potrawy Wisły i Śląska Cieszyńskiego (oprac. Komisja Przedmiotów Zawodowych przy ZSGH, Górki Wielkie 1984).

       O wieloletniej tradycji wypiekania ciastek ze szpyrek świadczy również cytat ze Śląskiej kucharki doskonałej (zebrała i opracowała Elżbieta Łabońska, Fundacja dla Śląskiego Instytutu Naukowego, Katowice 1989): Zabiegającym o to pannom przeszkadzali psotni przebierańcy odwiedzający domy i miejsca zabaw. Panny zamierzające wyjść za mąż wraz z innymi gospodyniami przygotowywały zatem charakterystyczne dla okresu Zapustu wypieki i napoje, aby tym samym wykazać się swoimi talentami kulinarnymi przed adoratorami. Zbierająca się na zabawach młodzież częstowana była głównie kręplami czyli pączkami, chrustkiem czyli chruścikami, drobnymi ciasteczkami ze skwarek, kokoskami, ciastem lub tortem z marchwi czy ziemniaków.

Sprawdzone przepisy:

Ciastka ze skwarek

Jajka wyrabiamy z cukrem. Dokładamy pozostałe składniki i dobrze mieszamy. Ciasto odkładamy do lodówki na 1 godzinę. Ciastka formujemy przez maszynkę do mięsa ze specjalną foremką.

więcej >>