Wygląd:
Podłużne kawałki mięsa wieprzowego z drobnymi gruszkami z wydrążonymi gniazdami nasiennymi, pokrojonymi w połówki.
Kształt:
Nie dotyczy.
Wielkość:
Długość połówek gruszek 5-7 cm, zaś kawałków mięsa 7-10 cm.
Konsystencja:
Gruszki miękkie, śliskie, mięso sprężyste.
Smak i zapach:
Gruszki słodkawe z wyczuwalnym aromatem goździków oraz owocowym zapachem. Aromatyczne mięso z lekko słodkawym sosem o zapachu gotowanego mięsa z owocowo-gruszkowym zapachem.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :
Gruszki barwy biało-żółtej, mięso brązowe.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
Niedzielny obiad na terenie Śląska był i jest do dnia dzisiejszego wydarzeniem szczególnym. „Ma on swój rytuał i przygotowuje się go z wielkim pietyzmem. Skąd ten zwyczaj się wywodzi? Z dawnych czasów. Z rytmu pracy górniczej, zawsze pracowano tu bowiem na zmiany – dzienne i nocne. W tygodniu różnie bywało i bywa z obiadami (…) ale za to w niedzielę! Wtedy obiad gromadził wokół stołu całą rodzinę (…) zaś obiady niedzielne z reguły bywały, a i do dziś bywają, bogatsze w zestaw i ich wystawność, jak i oprawę” (Wera Sztabowa, „Krupnioki i moczka, czyli gawędy o kuchni śląskiej”, 1985).
Mięso wieprzowe było najczęściej spożywanym mięsem przez śląskie rodziny. Dawnej co najmniej raz w roku urządzano świniobicie, podczas którego zapraszano wielu mieszkańców wsi. Z czasem zaprzestano tego zwyczaju, jednak nadal utrzymano tradycję obdarowywania sąsiadów wyrobami z mięsa. Śląskie gospodynie wykorzystywały różnorodne owoce (jabłka, gruszki, śliwki) do przygotowania samodzielnych produktów np. dżemów, kompotów lub jako dodatki do innych potraw, np. mięsnych, podnosząc ich walory smakowe. Owoce najczęściej pochodziły z własnych przydomowych sadów. Gruszki z mięsem należą do tradycyjnych śląskich niedzielnych dań obiadowych. Często podaje się je z kluskami bułczanymi (knedlami bułczanymi). Do przygotowania potrawy wykorzystywane jest mięso wieprzowe oraz słodkie gruszki, które w połączeniu nadają potrawie aromatyczny zapach i smak. Do przygotowania potrawy najlepsza jest stara odmiana bergamotka: Bergamota Czerwona Jesienna oraz Bergamota Hansla. Dojrzałe owoce pierwszej odmiany charakteryzują się soczystym winno-słodkim miąższem, natomiast odmiana Bergamota Gansla ma delikatny korzenny posmak.
Przepis na przygotowanie potrawy został opisany w wielu publikacjach związanych ze śląską kuchnią: „należy gotować pół kg niezbyt tłustego boczku wieprzowego pokrojonego na 4 podłużne kawałki we wrzącej wodzie z dodatkiem włoszczyzny (bez kapusty), następnie przyprawić solą, pieprzem, dodać listek laurowy i ziele angielskie i gotować 50 minut. Po wyjęciu mięsa z wywaru pozostawić je w cieple. Następnie 50 dkg obranych z usuniętymi gniazdami nasiennymi i przepołowionych gruszek bergamotek dusić w rondlu przez 10 minut z dodatkiem paru łyżek wody, 3 łyżek cukru, 2 goździków, pół łyżeczki cynamonu i drobiny kwasku cytrynowego. Po wyjęciu gruszek, pozostały po nich sos podprawić zawiesiną z wody i mąki ziemniaczanej (łyżeczkę mąki na pół szklanki wody). Na koniec mięso pokroić w plastry, a następnie ułożyć na talerzu obok gruszek, polać sosem” (Wera Sztabowa, „Krupnioki i moczka, czyli gawędy o kuchni śląskiej”, 1985).