Wygląd:
Placek z ciasta ziemniaczanego
Kształt:
Kształt zależy od kształtu naczynia, w którym się go zapieka
Wielkość:
Wielkość zależy od formy naczynia do zapiekania
Konsystencja:
Ciasto ziemniaczane sprężyste, miękkie
Smak i zapach:
Smak słodki, zapach pieczonych potraw ziemniaczanych
Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :
Barwa zewnętrzna to kolor złoty, środek placka koloru brązowego, widoczna śmietana koloru beżowego
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
Znakomitą i ulubioną potrawą ziemniaczaną mieszkańców Trójwsi – trzech miejscowości na Śląsku Cieszyńskim: Istebnej, Koniakowa i Jaworzynki – jest kubuś zwany również kubuszem.
Autorka Zofia Szromba-Rysowa w publikacji Pożywienie ludności wiejskiej na Śląsku (1978, s.73) pisze między innymi: W Istebnej (…) ziemniaki wykorzystywane były do pieczenia placków zwanych polesznikami oraz świątecznej potrawy: „kubuszia”. Na Śląsku Cieszyńskim ziemniaki pojawiły się już na początku XIX wieku. Ziemniaki uzupełniały pożywienie zbożowe i często zastępowały chleb. Szybko stały się podstawowym środkiem wyżywienia. Lud cieszyński uprawiał sporo odmian ziemniaków, a każdą z nich nazywał po swojemu: modrzoki, rużoki, sałacioki, lipcówki itp. Ziemniaki przygotowywano na rożne sposoby, a jednym z nich było pieczenie różnorakich placków.
W książce Potrawy Regionalne Wisły i Śląska Cieszyńskiego, wydanej przez Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich im. Wł. Reymonta w Wiśle, pod redakcją: Maria Maciejczak-Madej, Anastazja Sidzina, Emilia Kłapsia (1996, s. 37), czytamy: Szeroką grupę potraw sporządzano z trzicieliny (ziemniaki starte na tarce): placki ziemniaczane, poleśniki, kubusie, żebroczkę, gałuszki, bachora. (…) Z taką szeroką gamą potraw ziemniaczanych zarówno u nas, jak i w całym kraju nikt nie może konkurować.
Wera Sztabowa w wydawnictwie Krupnioki i moczka, czyli gawędy o kuchni śląskiej (1985, s. 118) wspomina: Dawnymi czasy ziemniaki były na Śląsku w wielkim poważaniu. Nic dziwnego, stanowiły – obok mącznych placków i chleba – podstawę wyżywienia. Stąd też w kuchni śląskiej sporo przepisów ziemniaczanych.
Elżbieta Łabońska w Śląskiej kucharce doskonałej (1989, s. 88) podając przepis na kubusia, wyjaśnia: Ziemniaki po obraniu zetrzeć na tarce ziemniaczanej, odcisnąć (…) zaparzyć masę wrzącym mlekiem (…) włożyć do piekarnika, zapiec (…) podawać jako drugie danie obiadowe lub jako potrawę przeznaczoną do spożycia w trakcie robót polowych. Kubuś / kubusz wytwarzany jest zgodnie ze starą tradycyjną recepturą przekazywaną z pokolenia na pokolenie.