Wygląd:

Wierzchnią warstwę potrawy stanowią plastry ziemniaka ze skwarkami, a pomiędzy widoczne mięso królika. Na przekroju widoczne od dołu: plasterki słoniny, następnie plastry ziemniaka i na nich uduszone piórka cebuli, mięso. Taki układ warstw powtarza się jeszcze raz.

Kształt:

Potrawa zapiekana w brytfankach, rondlach bądź w naczyniach żaroodpornych. Można ją również sporządzać na ognisku w specjalnych żeliwnych kociołkach.

Wielkość:

W zależności od naczynia.

Konsystencja:

Ziemniaki upieczone, miękkie. Mięso z królika bardzo delikatne, miękkie. Sos rzadki i tylko w dolnej warstwie.

Smak i zapach:

Plastry ziemniaka o delikatnym smaku przypraw i wędzonej słoniny. Mięso bardzo delikatne, chude, soczyste o specyficznym smaku królika (odmienny od innych gatunków mięs). Wyczuwalny aromat ziół, szczególnie tymianku.

Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :

Widoczna jest tylko górna warstwa potrawy, okrągłe plastry ziemniaka barwy jasnożółtej. Na plastrach miejscami widoczne ciemnobrązowe skwarki ze słoniny. Miejscami pomiędzy plastrami ziemniaka widoczne mięso z królika barwy jasnobrązowej.

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:

         Hodowla królika na terenie Górnego Śląska była bardzo powszechna jeszcze do lat dziewięćdziesiątych XX w. Jej początki zanotowano w połowie XIX w. wśród ludności małorolnej, która oprócz królików hodowała kozy i niekiedy świnie. W XIX i XX w. na terenach wiejskich zachodziły ogromne zmiany: w dużych gospodarstwach zauważono wzrost produkcji rolnej i związany z tym wysoki poziom hodowli zwierząt, przede wszystkim trzody i bydła. Natomiast w małych gospodarstwach w dalszym ciągu hodowano kozy zwane „bieda krowy” oraz króliki i gołębie.

        Na terenach miejskich, w tym samym okresie, nastąpił rozwój przemysłu. Powstały liczne kopalnie, huty, fabryki, zakłady przemysłowe, w których zatrudnienie znalazła okoliczna ludność. Zamieszkiwała ona budynki wielorodzinne przeznaczone dla pracowników zwane „familokami”. Obok nich mieszkańcy stawiali komórki – „chlywiki”, w których hodowano drobne zwierzęta, między innymi króliki. Na początku XX w. zaczęły powstawać w uprzemysłowionych rejonach Górnego Śląska ogródki działkowe. W 1967 r. było ich już 53.400. To tam spędzano czas po pracy. Życie rodzinne i sąsiedzkie w lecie tradycyjnie koncentrowało się w ogródkach działkowych. Zwożono urodzajną ziemię, budowano altanki z werandami. Uprawiano warzywa, drzewka i krzewy owocowe, kwiaty. Tutaj też w niewielkich szopach i chlewikach hodowano króliki. Chowem królików zajmowano się również w dzielnicach podmiejskich, w obejściu domów jednorodzinnych. Króliki można było również kupić na targach i jarmarkach. Hodowla królika była tak rozpowszechniona z powodu łatwego, taniego i nieskomplikowanego chowu. Ponadto mięso królika jest smaczne i delikatne.

           Śląskie gospodynie potrafią przygotować królika na różne sposoby: duszonego ze śliwkami lub z musztardą, pieczonego ze śmietaną, nadziewanego, królika w żurku, po śląsku, królika jako zając i oczywiście pasztety.

       Jednak najbardziej tradycyjny jest królik po śląsku, czyli zapiekane w brytfannie lub rondlu mięso królika z ziemniakami. Potrawa prosta w przygotowaniu, a zarazem bardzo smaczna. Na początku należy pokroić mięso królika na mniejsze kawałki, a następnie natrzeć je przyprawami takimi jak pieprz czarny i ziołowy oraz tymianek. Tak przygotowane mięso pozostawiane jest na około 5 godzin. W tym czasie należy pokroić ziemniaki w plastry wraz ze świeżą słoniną i cebulą w piórka i ułożyć na dnie naczynia na przemian z mięsem. Górną warstwę powinny stanowić ziemniaki. Tak przygotowane w naczyniu składniki pieczone są około 80 minut.

         Królik po śląsku przygotowywany jest najczęściej na niedzielne obiady oraz w czasie Świąt Wielkanocnych. „Wśród wielkanocnych potraw z mięsa podawanych w drugim dniu świąt, poza tradycyjnym królikiem przyrządzanym na różne sposoby” (E. Łabońska, Śląska kucharka doskonała, 1989).

Sprawdzone przepisy:

Królik po śląsku

Królika dzielimy na porcje. Obrane ziemniaki, cebulę i słoninę drobno kroimy i wykładamy warstwowo do rondla na przemian z królikiem. Całość doprawiamy solą, pieprzem i mieloną papryką. Dusimy na słabym ogniu, jednocześnie podlewając śmietaną lub wywarem.

więcej >>

Królik á la zając

Z octu, szklanki wody, cebuli, listka laurowego, 2-4 ziarenek z każdej przyprawy sporządzamy zalewę, którą należy przegotować i przestudzić. Umyte i podzielone na części mięso królika wkładamy do kamiennego garnka i zalewamy zalewą. Przykrywamy i pozostawiamy w ciemnym i chłodnym miejscu na dwa dni. W tym czasie obieramy mięso w garnku, aby dokładnie przeszło zalewą.

więcej >>

Królik w śmietanie

Ugotować wywar z suszonych ziół, dodać pieprz, sól, ocet. Po czym podzielić królika na kawałki i zapeklować w zaprawie. Po 24 godzinach wyciągnąć królika, odsączyć, natrzeć czosnkiem, dusić na maśle podlewając wodą około 1,5 godziny do miękkości. Na koniec wywar zabielić słodką, swojską śmietaną. Podawać z pieczonymi ziemniakami.

więcej >>

Królik pieczony w śmietanie

Oczyszczonego królika wysmarować solą i czosnkiem, odstawić na 3 godziny. W dużej brytwance roztopić trochę masła, wyłożyć całą tuszą królika i obłożyć boczkiem z warzywami (marchew i lubczyk). Królika pieczemy w piekarniku podlewając rosołem, gdy będzie miękki podlewamy śmietaną i lekko gotujemy. Gotowanego wykładamy na paterę, a sos wlewamy do sosjerki. Podajemy z kluskami "małymi" i modrą kapustą.

więcej >>