Wygląd:

Zupa jasnej barwy z widocznymi skwarkami, przesmażoną cebulą i ziemniakami

Kształt:

W zależności od kształtu naczynia

Wielkość:

W zależności od wielkości naczynia (fajansowe talerze lub misy gliniane)

Konsystencja:

Konsystencja płynna, lekko kleista

Smak i zapach:

Smak lekko kwaskowy charakterystyczny dla polewki

Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :

Barwa białożółtawa podobna do barszczu białego

Inne dodatkowe informacje:

Podawana dawniej jako danie śniadaniowe lub obiadowe, obecnie serwowane jako danie obiadowe

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:

         Polewka to staropolska nazwa zupy. Podstawą takiej zupy często były wywary z mięsa, mleko lub maślanka. Przepis na zupy na maślance znajdujemy już w publikacji autorstwa Marii Ochorowicz-Monatowej Uniwersalna Książka Kucharska (1910, 1926, s. 149), w której czytamy jak przyrządzić taką zupę: Półtora litra maślanki i pół litra młodej śmietany rozbić miotełką tak długo, aż się spieni, zamrozić na lodzie i podać do młodych ziemniaków w lecie. Na terenie Śląska polewki zwane polywkami były bardzo popularne i występowały jako stały element pożywienia mieszkańców. Maślanka – również popularna w pożywieniu ludności wiejskiej – wykorzystywana do przygotowania tej potrawy pochodziła z własnych gospodarstw rolnych.

        Autorka Elżbieta Łabońska w Śląskiej kucharce doskonałej (1989, s. 132) pisze: Zupy występowały zazwyczaj jako potrawy zasadnicze i wyróżnić wśród nich było można: zupę ścierkę, polywkę z maślonki, grzybionkę z grzybów suszonych, wodziankę. W cytowanym wyżej wydawnictwie na s. 134 został podany dokładny przepis na polywkę z maślonki: Maślankę i wodę połączyć razem, wsypać mąkę i dokładnie roztrzepać. Ciągle mieszając, ogrzewać całość do zagotowania, po czym natychmiast zdjąć z ognia. Śmietanę zahartować niewielką ilością gorącej zupy i połączyć z nią razem. Przyprawić solą do smaku. Podawać z ziemniakami gotowanymi w mundurkach, czyli w łupinach lub z ziemniakami odsmażanymi na słoninie czy też boczku wędzonym.

      W opracowaniu Andrzeja Zielińskiego Górny Śląsk i Zagłębie w dawnych opisach wiek XIX (1984, s. 71) autor opisuje: Lud wiejski na Śląsku wyjąwszy zamożniejsze okolice (…) posiada bardzo liche wyżywienie. Na śniadanie niemal każdodziennie żur (barszcz) z kartoflami (bulwami, jabłkami, kaulami, pyrkami), które trzy razy na dzień i częstokroć bez soli jadają. Na obiad zwyczajne kartofle i kapustę, a na wieczór znów kartofle z maślanką lub kiszką (kwaśnym mlekiem) spożywają. Na terenie Śląska i Zagłębia lud rolniczy odżywiał się głównie pokarmami roślinnymi i mlecznymi. Mięso było rarytasem i jadano je rzadko, przede wszystkim w święta i podczas uroczystości rodzinnych, jak np. wesela czy chrzciny. Tradycja i pochodzenie polewki na maślance z ziemniakami sięga odległych czasów, wzmianki na jej temat znajdujemy w 1887 roku.

     W opracowaniu Stanisława Ciszewskiego Lud rolniczo-górniczy okolic Sławkowa w powiecie Olkuskim (1887 r., s. 196) czytamy: Potrawy zaś odmieniają według następującego jadłospisu. Śniadanie: (…) Polewka z kwaśnego mleka lub serwatki z ziemniakami. Archiwum Muzeum w Sławkowie zawiera opracowanie dra Zbigniewa Matuszczyka XIX-wieczny spis potraw mieszkańców Sławkowa. Potrawy te serwowano również w sławkowskiej austerii, w której polewka jest wyszczególniona jako danie śniadaniowe. Również i dzisiaj można w niej skosztować polewkę na maślance z ziemniakami. Polewka cieszy się dużym powodzeniem wśród klientów jako danie regionalne.

Sprawdzone przepisy:

Polewka z ziemniakami (polewka jurajska)

Z mąki i wody, dodać do gotującej się maślanki. Po zagotowaniu wlać śmietanę z żółtkiem, posolić i okrasić boczkiem przetopionym z cebulą. Ziemniaki ugotować oddzielnie, uformowane w kulki zalać polewką lub podawać oddzielnie w „dwojaczkach”.

więcej >>

Polewka z prażuchami

Z mleka i śmietany sporządzamy zupę, zagęszczamy ją mąką oraz przyprawiamy. Ziemniaki obieramy i gotujemy. Pod koniec gotowania dodajemy mąkę i tłuczemy na gładką masę. Boczek podsmażamy z cebulką i dodajemy do ziemniaków. Zupę podajemy z prażuchami udekorowanymi natką pietruszki.

więcej >>

Polewka z ziemniakami

Maślankę należy zagotować, zrobić zasmażkę z mąki i wody. Zasmażkę wlać do gotującej się maślanki, energicznie mieszając. Po zagotowaniu dodać śmietanę wymieszaną z żółtkiem. Przyprawić solą. Polywkę okrasić boczkiem przetopionym z cebulą. Ziemniaki ugotować oddzielnie i dodać do polywki.

więcej >>

Polewka na maślance

Gotować maślankę około 20 minut, odcedzić, aby oddzielić twaróg od serwatki, która stanowi podstawowy składnik zupy. Pokroić boczek i cebulę w kostkę, zrumienić na smalcu, następnie dodać przyprawy i zalać przegotowaną serwatką. Dodać bulion i śmietanę.

więcej >>