Kołocze kiedyś pieczone były głównie przez gospodynie domowe. Tradycja ich wypieku jest kultywowana i przekazywana kolejnym pokoleniom, stając się ważnym elementem tożsamości lokalnej społeczności. Duże zasługi w pielęgnowaniu tradycji wypieku kołacza mają członkinie z Koła Gospodyń Wiejskich, które wypiekają kołacze na rożnego rodzaju uroczystości.
Kompoty należą do przetworów chętnie wytwarzanych w gospodarstwach domowych. Łatwość i szybkość przygotowania stanowią o sile ich popularności. Kazimiera Pyszkowska w opracowaniu „W wiejskiej kuchni i na stole” pisze: „Przygotowanie kompotów jest szybkie i łatwe. Umyte, oczyszczone owoce układa się w słojach, a następnie zalewa gorącym syropem przygotowanym z wody i cukru”.
Śliwka żniwka, zwana popularnie żółtą jest to średniowczesna odmiana śliwy, często mylona z mirabelką. Śliwki dojrzewają od połowy sierpnia, a gdy dojrzeją opadają na ziemię.
Tradycyjny stół śląski sprzed I wojny światowej był bardzo skromny. Spożywano wówczas przede wszystkim zupy: z jarzyn, polewki mleczne, kartoflanki, ziemniaki z kwaśnym mlekiem, kwaśną kapustę, fasolę. Mięso pojawiało się niezmiernie rzadko.
W tradycyjnej kuchni śląskiej końca XIX i XX wieku podstawowy produkt mięsny stanowiła wieprzowina. Bardzo rozpowszechnione było hodowanie trzody, nawet w biednych rodzinach. Zależnie od zamożności urządzano świniobicie raz lub kilka razy w roku.
Współcześni badacze wykazują trudności w wyznaczaniu dawnych i obecnych granic Śląska, które w ciągu dziejów uległy wielu zmianom. Inaczej określa się granice fizyczno-geograficzne, a inaczej historyczne czy etniczne. Jako kraina historyczno-etnograficzna Śląsk zajmuje południowo-zachodnią część obszaru Polski, w dorzeczu górnej i środkowej Odry oraz częściowo w dorzeczu górnej Wisły. Górny Śląsk leży w obrębie dwóch polskich województw: śląskiego i opolskiego oraz w obrębie czeskiego kraju morawsko-śląskiego i kraju ołomunieckiego.
O kuchni częstochowskiej możemy mówić w odniesieniu do obszaru obejmującego obecny powiat częstochowski oraz teren leżący w dorzeczu górnej Warty i Liswarty, którego granice wytyczają: na północy miejscowości Popów i Wąsosz Górny, na wschodzie Lipie, Panki i Bór Zajaciński, na południu Koziegłowy i Kroczyce, na zachodzie Lelów i Św. Anna.
Makaron jest to „produkt spożywczy z ciasta pszennego bez drożdży, wyrabiany w kształcie rurek, nitek, muszelek itp.” (Słownik Języka Polskiego T. 2, Warszawa 1979). Makaron stanowi podstawę niektórych dań, a także jest dodatkiem do zup. Rędziny, Rudniki, Mykanów, Borowno to miejscowości, które leżą w północnej części województwa śląskiego i znajdują się na szlaku pielgrzymkowym do Sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej.
W Radzionkowie szplitry i szpliterki, czyli ciastka nadziewane masą serową lub z maku bądź marmoladą, znane są od czasu ukończenia II wojny światowej po dziś dzień. W gospodarstwach domowych przepis na te ciastka przekazywano z pokolenia na pokolenie, a receptura i sposób wypieku nie uległy zmianie.
Oblaty (ołblaty) to tradycyjny produkt znany na Śląsku, a w podobnej formie występujący także w Niemczech (Oblaten), Czechach (Lázeňský oplatek) i Słowacji (Oblatky). Z przeprowadzonych z mieszkańcami Śląska wywiadów etnograficznych wynika, iż tradycja pieczenia oblatów na tym terenie sięga XIX w. Już wtedy były one powszechnie spożywane w tym regionie.
Zozworki zwane imbirkami to podstawowe ciasta wigilijne i zapustne na terenie Śląska Cieszyńskiego. Śląsk Cieszyński od dawnych lat znajdował się pod wpływem kultury oraz tradycji kulinarnych Galicji (dawny zabór austriacki), gdzie przyprawy korzenne i bakalie stanowiły częsty składnik potraw i ciast. Dlatego też ciasta i ciasteczka pieczone na święta i na inne okazje doprawia się w ten szczególny sposób.
Na Śląsku Cieszyńskim ze zbóż uprawiano pszenicę, reż czyli żyto, jęczmień i owies. Wyhodowane zboże mielono na krupice, czyli grubą mąkę z otrębami, na ręcznych żarnach domowych. Niektórzy bogatsi gospodarze posiadali powieternioki, czyli wiatraki, lub młynki o napędzie wodnym. Duże młyny, poruszane najczęściej siłą wody, znajdowały się na peryferiach miast śląskich.
